باغ ارم شیراز، جایی که هنر دست معماران ایرانی، آب و آینه را به بازی نور و سایه تبدیل کرده است. باغ ارم، تنها یک باغ نیست؛ بلکه یک موزه زنده است. موزه‌ای که در آن تاریخ، معماری، طبیعت و هنرهای سنتی ایران درهم آمیخته شده‌اند. با قدم‌زدن در این باغ، شما به سفری در دل تاریخ ایران می‌روید و با معماری بی‌نظیر بناهای تاریخی و باغ‌های ایرانی آشنا می‌شوید.
در این مقاله سفرتاپ، به‌عنوان یک مقصد محبوب ایران گردی، به باغ ارم می‌رویم و از نزدیک، زیباییهای این باغ تاریخی را تماشا می‌کنیم. آیا آماده‌اید تا با سفرتاپ عازم این بهشت زمینی شوید؟
تاریخچه باغ ارم شیراز
با وجود قدمت طولانی این باغ، اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ ساخت اولیه آن در دست نیست. بر اساس برخی روایات این باغ از زمان آل زیار در قرن چهارم هجری وجود داشته؛ اما هیچ مستنداتی برای تایید این ادعا وجود ندارد. اولین اشاره مکتوب به باغ ارم، در غزلیات حافظ و دوره سلجوقیان (قرن پنجم هجری) است.
پس از آن، نام این باغ در سفرنامه‌های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری، در زمان حکومت صفویان دیده می‌شود. این نشان می‌دهد که قدمت باغ ارم شیراز به حداقل 1000 سال قبل می‌رسد.
باغ ارم در دوران صفویه و پس از آن
در دوران صفویه، با توجه به علاقه شاهان صفوی به باغ‌سازی و ایجاد فضاهای سرسبز، باغ‌های ایرانی رونق فراوانی گرفتند. باغ ارم شیراز هم از این قاعده مستثنی نبود و در این دوره با مرمت و بازسازی به یکی از باغ‌های دل‌انگیز شیراز تبدیل شد. با روی کار آمدن سلسله زندیه، به‌ویژه در اواخر این دوره، باغ ارم حدود ۷۵ سال به‌عنوان مقر فرمانروایی ایل قشقایی مورد استفاده قرار گرفت.
در دوران قاجاریه، تغییرات قابل‌توجهی در باغ ارم رخ داد و عمارت اصلی باغ به شکل کنونی ساخته شد. درنهایت، دوران پهلوی، آغاز عملیات مرمت و بازسازی باغ ارم و تبدیل آن به شکل امروزی بود تا برای عموم قابل بازدید شد. امروزه باغ ارم، به‌عنوان یکی از جاهای لاکچری شیراز هم شناخته می‌شود.
باغ ارم شیراز کجاست؟
باغ ارم در استان فارس، شهر شیراز، تقاطع خیابان ارم و بلوار دانشجو، ضلع جنوبی میدان ارم قرار دارد. این باغ در قلب شهر و در یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوای آن بنا شده که امروزه در نزدیکی مجموعه دانشگاه شیراز است. برای دسترسی به باغ ارم شیراز راه‌های متعددی مانند مترو، اتوبوس، تاکسی و وسیله نقلیه شخصی وجود دارد.
دسترسی با مترو به باغ ارم
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به باغ ارم، ایستگاه نمازی است. شما می‌توانید در هر جای شیراز با استفاده از مترو خودتان را به ایستگاه نمازی برسانید، سپس با خط اتوبوس پایانه نمازی – بلوار نارنجستان، به میدان ارم رفته و با 500 متر پیاده‌روی به درب ورودی اصلی باغ ارم برسید.
دسترسی با اتوبوس به باغ ارم
دسترسی به باغ ارم شیراز با اتوبوس بسیار ساده است. شما می‌توانید از اتوبوس‌های خط میدان کلبه – خوابگاه ارم که در ایستگاه‌های چهارراه حافظیه، شهربانی، فلکه گاز، پل باغ صفا و میدان ارم توقف دارد، استفاده کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از اتوبوس خط بلوار نارنجستان – پایانه نمازی از طریق ایستگاه‌هایی مانند آرامگاه سعدی، چهارراه دلگشا، دروازه قرآن و ارگ کریم‌خان به میدان ارم بروید.
دسترسی با خودرو شخصی به باغ ارم
اگر با خودرو شخصی به شیراز سفر کرده‌اید، برای رسیدن به باغ ارم، از قسمت‌های شمالی شهر به سمت بلوار شهید چمران بروید. پس از رسیدن به میدان دانشجو، مسیر خود را به سمت چپ تغییر داد‌ه و بلوار دانشجو را تا انتها ادامه دهید. با رسیدن به میدان ارم، در دومین تقاطع به سمت راست بپیچید تا به ورودی باغ ارم شیراز برسید.
در ساعات پیک ترافیک، ممکن است مسیرهای جایگزین سریع‌تری وجود داشته باشد. توصیه می‌شود قبل از حرکت، وضعیت ترافیک را بررسی کنید.
معماری باغ ارم شیراز
باغ ارم شیراز با مساحتی حدود 110 هزار مترمربع، به‌عنوان یکی از زیباترین و شاخص‌ترین نمونه‌های باغ ایرانی، از معماری بسیار پیچیده و دقیقی برخوردار است. این باغ، تلفیق بی‌نظیری از هنر، طبیعت و معماری بوده که در طول قرن‌ها، تغییرات بسیاری کرده و به شکل امروزی درآمد.
اصول کلی معماری باغ ایرانی در باغ ارم
طراحی باغ ایرانی شامل اصولی همچون سلسله‌مراتب، تقارن، مرکزیت، تنوع در وحدت، طبیعت‌گرایی و استفاده از آب می‌شود. در باغ‌های شیراز همچون باغ ارم، تمام اصول معماری باغ ایرانی را می‌توان دید که در ادامه آن‌ها را بررسی کرده‌ایم:
- سلسله‌مراتب: اگر به نقشه باغ ارم دقت کنید، متوجه رعایت سلسله‌مراتب در طراحی باغ با توجه به اهمیت هر فضا خواهید شد. این سلسله‌مراتب از درب ورودی با نهرهای آب آغاز شده و در ادامه با مسیر منتهی به کوشک پایان می‌یابد.
- تقارن: محور اصلی باغ ارم، یک محور متقارن است که تمام عناصر باغ نسبت به این محور، قرینه قرار گرفته‌اند.
- مرکزیت: کوشک باغ ارم به‌عنوان عنصر اصلی باغ، در محور اصلی و تقریبا مرکز پلان قرار دارد.
- تنوع در وحدت: در باغ ارم، با وجود پلان متقارن، وحدت خطوط و عناصر هندسی، تنوع بی‌نظیری از فضاها، عناصر تزئینی و پوشش گیاهی وجود دارد. این اتفاق، تنوع در عین وحدت را ممکن کرده است.
- طبیعت‌گرایی: باغ‌های ایرانی همواره مکانی برای ارتباط انسان با طبیعت بوده‌اند. انواع مختلف گیاهان روییده شده در باغ ارم، علاوه‌بر زیبایی، کاربردهای دارویی و خوراکی هم دارند.
- استفاده از نهر آب: وجود استخر و یک نهر آب اصلی با انشعابات گسترده در تمام باغ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مشترک باغ‌های ایرانی است.
در باغ‌سازی ایرانی، پیوند یک فضای ساخته شده به دست انسان با طبیعت، تنها با رعایت این نکات امکان‌پذیر خواهد بود.
معماری عمارت اصلی باغ ارم
کوشک اصلی سه‌طبقه، با زیربنایی حدود 1800 متر، هسته مرکزی این باغ محسوب می‌شود. این بنای باشکوه در دوران قاجاریه و با الهام از سبک معماری زندیه ساخته شده است. تلفیق هنرمندانه عناصر معماری ایرانی مانند ستون‌ها، طاق‌ها و گنبدها آن را به یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار تبدیل کرده است.
تزئینات کاشی‌کاری، گچ‌بری و نقاشی‌های دیواری، بر زیبایی و شکوه این ساختمان افزوده‌اند. طبقه همکف عمارت، با وجود آب‌نما، کاشی‌کاری‌های نفیس و تصاویر شاهنامه، فضایی خنک و دل‌نشین برای استراحت در روزهای گرم تابستان فراهم کرده است. این طبقه یکی از زیباترین بخش‌های عمارت محسوب می‌شود.
در طبقه دوم، با ایوان بزرگ و دو ایوان کوچک‌تر، فضایی مجلل و باشکوه به نمایش گذاشته شده است. ایوان اصلی با سقفی بلند و دو ستون سنگی، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. تزئینات گچ‌بری روی دیوارها و کاشی‌کاری‌های منحصربه‌فرد، بر زیبایی این ایوان افزوده است.
سالن بزرگ مرکزی با پنجره‌هایی رو به ایوان اصلی، دو سالن دیگر و اتاق‌ها از جمله فضاهای طبقه سوم هستند. نقاشی‌های زیبا و نفیس روی سقف این سالن‌ها، نشان از مهارت هنرمندان آن دوره در نقاشی دارد. این نقاشی‌ها با طرح‌های اسلیمی، گل‌وبوته و چهره زنان، زیبایی این فضا را دوچندان کرده است.
در نمای بیرونی بنا، دو نیم‌دایره در دو طرف و یک کتیبه بزرگ با تصاویر شاهنامه، جلوه‌ای خاص به عمارت بخشیده است. این بنا که در گذشته محل سکونت خوانین قشقایی بوده، امروزه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاهای تفریحی اطراف شیراز شناخته می‌شود.
در دل عمارت اصلی این باغ، موزه سنگ و گوهر دریای نور قرار دارد که درب آن در سال 1390 به روی عموم گشوده شد. این موزه با نمایش بیش از 140 نوع سنگ و گوهر قیمتی، تجربه‌ای متفاوت را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.
پوشش گیاهی باغ ارم
باغ ارم، علاوه‌بر معماری بی‌نظیر و تاریخ غنی خود، به واسطه مجموعه متنوعی از گیاهان و درختان، یک باغ گیاه‌شناسی جذاب محسوب می‌شود. این باغ، میزبان گونه‌های متنوعی از گیاهان است که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- درختان میوه: درختان میوه‌ای همچون انار، نارنج، پرتقال، لیمو و نارون از قدیمی‌ترین درختان باغ ارم هستند.
- درختان سایه‌دار: درختان سایه‌داری مانند چنار، کاج، سرو و اکالیپتوس، هوایی خنک و مطبوع در باغ ایجاد کرده‌اند.
- گیاهان زینتی: گیاهان زینتی مانند یاس، رز، سنبل و لاله، با رنگ‌های متنوع و عطر دل‌انگیز خود، زیبایی خاصی به باغ بخشیده‌اند.
- گیاهان دارویی: برخی از گیاهان دارویی مانند نعناع، بابونه و آویشن هم در باغ ارم کشت می‌شوند. این گیاهان علاوه‌بر خواص درمانی، رایحه بی‌نظیری به فضا می‌بخشند.
همچنین، باغ ارم شیراز، نقشی مهم در حفظ تنوع زیستی منطقه برعهده دارد. این باغ، با فراهم کردن زیستگاه مناسب برای پرندگان، حشرات و سایر جانوران کوچک، به حفظ تعادل اکولوژیکی کمک شایانی می‌کند.
قیمت بلیط و ساعت بازدید از باغ ارم
ساعت کاری باغ ارم شیراز، مانند بسیاری دیگر از جاهای دیدنی این شهر، در تمام طول سال یکسان نیست. به دلایلی مانند حجم بازدیدکنندگان و شرایط آب‌وهوایی، ساعت بازدید از باغ ارم در طول سال به شرح زیر است:
- فروردین و اردیبهشت: 8:00 تا 20:00
- خرداد، تیر، مرداد و شهریور: در دو نوبت صبح و بعدازظهر از 8:00 تا 13:00 و از 17:00 تا 20:30
- نیمه دوم سال (مهر تا اسفند): در دو نوبت صبح و بعدازظهر از 8:00 تا 13 و از 14:30 تا 17:00
قیمت بلیط باغ ارم شیراز در سال 1403 برای بازدیدکنندگان ایرانی 30 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 200 هزار تومان تعیین شده است.
رستوران‌های نزدیک باغ ارم
پس از بازدید از باغ ارم شیراز، بهترین گزینه برای استراحت و صرف یک غذای خوشمزه، مراجعه به رستوران‌های اطراف باغ است. در ادامه برخی از بهترین و نزدیک‌ترین رستوران‌های اطراف باغ را به شما معرفی خواهیم کرد:
رستوران بل پاسی
اگر خسته‌تر از آن هستید که بخواهید مسافت زیادی را طی کنید، بل پاسی بهترین و نزدیک‌ترین گزینه به باغ ارم شیراز است. کافه و رستوران بل پاسی در فاصله 300 متری از باغ ارم قرار دارد. این رستوران با منوی فرنگی، ایرانی، نوشیدنی و قهوه پذیرای مشتریان بسیاری است.
- آدرس رستوران بل پاسی: شیراز، خیابان خاک‌شناسی، ابتدای سروناز
- ساعت کاری: 8:00 صبح تا 01:00 بامداد
- شماره تماس: 07132274926 – 07132274923
رستوران شاطر عباس
اگر هوس غذای ایرانی یا دریایی کرده‌اید و با کمی پیاده‌روی مشکلی ندارید، بهتر است شاطر عباس را انتخاب کنید. این رستوران قدیمی با فضایی سنتی، انواع غذاهای محلی، کباب و غذاهای دریایی را سرو می‌کند.
- آدرس: شیراز، خیابان خاک‌شناسی، نبش کوچه اول
- ساعت کاری: 11:30 تا 23:30
- شماره تماس: 07132261370
کافه و رستوران فیش اند چیپس (چنچنه)
کافه رستوران فیش اند چیپس مخصوص علاقه‌مندان به غذای دریایی، به‌خصوص از نوع سوخاری است. علاوه‌بر انواع ماهی و میگو سوخاری، آیتم‌های دیگری مانند سالاد و پاستا هم در منوی این کافه‌رستوران وجود دارد.
- آدرس: شیراز، چهارراه چنچنه، خیابان جهاد سازندگی، نبش کوچه 4
- ساعت کاری: 12:00 تا 00:00
- شماره تماس:07132272199
هتل های نزدیک به باغ ارم
انتخاب محل اقامت یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسافران در سفرهای داخلی و خارجی است. اگر قصد اقامت در نزدیکی باغ ارم را دارید، می‌توانید انواع هتل‌های 2 تا 5 ستاره را در اطراف آن انتخاب کنید. در ادامه، به معرفی بهترین هتل‌ها در نزدیکی باغ ارم پرداخته‌ایم:
هتل 5 ستاره پارس
هتل 5 ستاره پارس، با فضای لوکس و خدمات باکیفیت توانسته در دل گردشگران داخلی و خارجی جا باز کند. این هتل با فاصله 1400 متری از باغ ارم، یکی از نزدیک‌ترین اقامتگاه‌های اطراف این باغ بعد از هتل ستارگان محسوب می‌شود. براساس نظرات ثبت‌شده برای این هتل، کیفیت صبحانه، نظافت هتل، سرویس‌دهی و استخر داخلی از جمله دلایل محبوبیت هتل پارس هستند.
- آدرس: شیراز، بلوار کریم‌خان زند
- شماره تماس: 07132332255
هتل 5 ستاره هما
هتل 5 ستاره هما با یک موقعیت مکانی عالی، فقط 1700 متر با باغ ارم شیراز فاصله دارد. این هتل خوش‌نام با امکاناتی همچون فضای بازی کودک، اینترنت پرسرعت، فاصله کم با بسیاری از مکان های دیدنی شیراز و … یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌‌ها برای اقامت است. شما می‌توانید پیش از آغاز سفر، اتاق خود در هتل هما را از طریق سایت سفرتاپ رزرو کنید.
- آدرس: شیراز، بلوار آزادی، خیابان مشکین فام
- شماره تماس: 07132288000
هتل 4 ستاره ستارگان
هتل ستارگان، با فاصله 1100 متر، نزدیک‌ترین هتل به باغ ارم است. این هتل با امکاناتی مانند کافه، رستوران و اینترنت پرسرعت، انتخاب خوبی برای اقامت در نزدیکی باغ ارم خواهد بود. علاوه‌براین، نزدیکی به بازار انقلاب و بوستان آزادی از مزایای اقامت در این هتل است.
- آدرس: شیراز، بلوار آزادی، روبه‌روی پارک آزادی
- شماره تماس: 07132276100
چرا باید باغ ارم شیراز را ببینیم؟
برای هر انسانی، شناخت ریشه‌های فرهنگ، هنر و تاریخ کشورش اهمیت ویژه‌ای دارد. هر گوشه از خاک ایران، مدفن هزاران سال میراث فرهنگی، هنری، معماری و تمدن است. علاوه‌براین، اگر به دنبال آرامش و فرار از هیاهوی روزمره هستید، باغ ارم شیراز بهترین مقصد برای شماست.
شما می‌توانید از طبیعت این باغ لذت ببرید، به صدای پرندگان گوش فرا دهید و در آرامش، مسحور عظمت هنر و معماری ایران باستان شوید. همین امروز بلیط خود را از سفرتاپ رزرو کنید و عازم شیراز شوید. ما با خرید سریع، رزرو آسان و پشتیبانی 24 ساعته بهترین همراه شما در این سفر خواهیم بود.
