نارنجستان قوام یکی از دیدنی‌های منحصربهفردی است که هر گردشگری در سفرش به شیراز برای بازدید از آن لحظه‌شماری میکند. این جاذبه منحصربهفرد که یک اثر تاریخی نیز محسوب می‌شود، دارای درختانی بلند و فضای سبزی پوشیده با درختان و گل‌های رنگارنگ است. عمارتی آینه‌کاری شده با شیشه‌های رنگی و حوض آبی روان در میان این باغ پهناور دیده می‌شود. بوی بهارنارنج از تمام گوشه و کنار نارنجستان به مشام می‌رسد و شما را به سفر در زمان مهمان میکند. سفری که در آن میتوانید تاریخ ساخت این بنای تاریخی را در دوران قاجاریه مرور کنید. با مجله گردشگری سفرتاپ همراه باشید و سفری تصویری به یکی از جاهای دیدنی شیراز را تجربه کنید.
معرفی خانه قوام در باغی پوشیده از بهارنارنج
نارنجستان قوام یک خانه بسیار بزرگ و یکی از جاهای دیدنی شیراز در بهار است که باغی پر از درختان نارنج آن را در برگرفته. این باغ و بنای تاریخی در دوران حکومت قاجاریان توسط خاندان قوام‌الملک ساخته شده؛ به همین دلیل به آن خانه قوام گفته می‌شود. درختان نارنجی که دور تا دور این عمارت را فرا گرفته‌اند، در فصل بهار بوی بهارنارنج را در تمام فضا پراکنده می‌کنند. همراه با استشمام این عطر دل‌انگیز، میتوانید خانه‌ای که گچ‌بری‌های منحصربهفرد، نقاشی‌های جذاب، آجرکاری و معرق‌کاری تاریخی، و حجاری و منبت‌کاری و آیینه‌کاری را کنار هم به تصویر کشیده تماشا کنید. جالب است بدانید که این اثر هنری جذاب در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است و هر سال افراد زیادی برای دیدن آن عازم شیراز زیبا می‌شوند.
باغ نارنجستان قوام شیراز کجاست؟
باغ نارنجستان قوام به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز در تابستان در محله «بالاکفت» و در قسمت شرقی خیابان لطفعلیخان زند واقع شده. این باغ در نزدیکی مسجد نصیرالملک قرار دارد و به راحتی از این مکان میتوانید به آن دسترسی داشته باشید.
- آدرس نارنجستان قوام: شیراز، خیابان لطفعلیخان زند، نرسیده به خیابان زینبیم (فلکه غدیر)
- ساعات بازدید از نارنجستان قوام: همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب
مسیر دسترسی به نارنجستان قوام شیراز
برای رفتن به این باغ باشکوه که یکی از جاهای دنج شیراز است میتوانید از وسایل حمل‌ونقل عمومی یا ماشین شخصی استفاده کنید. روش‌های دسترسی به این مکان با این روش‌ها عبارت‌اند از:
- دسترسی با اتوبوس: برای رسیدن به نارنجستان قوام با اتوبوس، میتوانید از خطوطی استفاده کنید که پایانه یا ایستگاه ولی‌عصر در مسیر آن‌ها قرار دارد. فاصله ایستگاه ولی‌عصر تا نارنجستان حدود ۱ کیلومتر است که با ۱۰ تا ۱۲ دقیقه پیاده‌روی میتوان به مقصد رسید.
- دسترسی با مترو: اگر از مترو استفاده می‌کنید، باید سوار قطاری شوید که در ایستگاه ولی‌عصر توقف دارد. این ایستگاه نیز همانند مسیر اتوبوس، حدود ۱ کیلومتر با نارنجستان فاصله دارد و با پیاده‌روی کوتاه میتوانید به باغ برسید.
- دسترسی با خودروی شخصی: از چهارراه نمازی وارد خیابان لطفعلیخان زند شوید. در خیابان لطفعلیخان زند به سمت شرق حرکت کنید. پس از عبور از مسجد نصیرالملک، نارنجستان قوام در سمت چپ خیابان قرار دارد.
- پارکینگ‌های اطراف:
پارکینگ مسجد نصیرالملک و پارکینگ بازار وکیل از جمله پارکینگ‌هایی هستند که در نزدیکی نارنجستان قرار دارند. توجه داشته باشید که خیابان‌های اطراف این مجموعه تاریخی کم‌عرض و دارای طرح ترافیک محدود هستند؛ بنابراین پارک کردن ماشین در کوچههای اطراف ممکن است دشوار باشد.
تاریخچه باغ نارنجستان قوام شیراز
نارنجستان قوام یکی از باغ‌های شیراز است که در زمینی به وسعت ۳۵۰۰ متر مربع ساخته شده. عمارتی زیبا در میانه این باغ قرار دارد که خودش حدود ۹۴۰ متر مربع از فضا را به خود اختصاص داده است. هرچند تاریخ دقیق ساخت این باغ مشخص نیست، اما کتیبه‌هایی که درون آن وجود دارد نشان می‌دهد که ساختش بین سال‌های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی آغاز شده و حدود ۱۰ سال طول کشیده تا به پایان برسد. بعد از درگذشت قوام‌الملک، پسرش محمدعلی‌خان قوام‌الملک دوم ساخت یک عمارت اختصاصی را در دل این باغ آغاز کرد. اما او هم پیش از اتمام کار از دنیا رفت و ادامه ساخت و تکمیل نارنجستان به دست محمدرضا خان قوام‌الملک انجام شد.
دو دنیای در یک باغ
ساختمان نارنجستان قوام از دو بخش اصلی تشکیل شده؛ یک سوی آن بخش بیرونی قرار دارد که همان نارنجستان است و معمولاً برای مراسم، مهمانی‌ها و دورهمی‌های رسمی استفاده می‌شده. سوی دیگر، بخش اندرونی یا همان خانه قوام است، که فضای خصوصی‌تری دارد و شامل بخش‌های مختلفی مثل حمام گچینه و سه خانه در اطراف باغ می‌شود.
این دو بخش، اگرچه از نظر کاربری جدا بودند، اما کاملاً از هم بی‌ارتباط نبودند؛ یک تونل زیرزمینی هوشمندانه، بخش بیرونی را به اندرونی متصل می‌کرد، درحالی‌که روی زمین، فاصله‌ای به اندازه یک کوچه آن‌ها را از هم جدا می‌کرد.
سرگذشتی فراتر از یک خانه
اما داستان این بنا تنها به معماری‌اش ختم نمی‌شود. این خانه در ابتدا محل زندگی محمدرضا خان قوام‌الملک سوم بود و سپس به پسرش، قوام‌الملک چهارم، و در نهایت به قوام‌الملک پنجم و ابراهیم‌خان قوام‌الملک رسید. این سلسله انتقال در دوره‌ای اتفاق افتاد که رضا شاه پهلوی قدرت را در دست داشت و تصمیم گرفت القاب سنتی را از نام‌ها حذف کند. در نهایت، ابراهیم قوام تصمیم بزرگی گرفت؛ او این خانه باشکوه را به دانشگاه شیراز هدیه داد تا به مکانی برای فعالیت‌های هنری و فرهنگی تبدیل شود. سه سال بعد، او از دنیا رفت، اما ردپای تصمیم بزرگش هنوز در قلب شیراز باقی مانده است.
بعد از واگذاری نارنجستان قوام به دانشگاه شیراز، این مکان زیر نظر پروفسور آرتور پوپ مرمت و بازسازی شد و امروزه موزه‌ای از اشیای اهدایی او در آن قرار دارد. هرچند در جریان انقلاب، بخشی از بنا آسیب دید و در دوران جنگ تحمیلی نیز خساراتی به آن وارد شد، اما هنوز هم بهعنوان یکی از آثار هنری ارزشمند شیراز، گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند.
معماری باغ نارنجستان قوام شیراز
به هر گوشه و کنار این باغ زیبا که نگاه می‌کنید، جاذبه خاصی برای تماشا کردن پیش چشمتان به نمایش گذاشته می‌شود. به همین خاطر است که این مکان یکی از جاهای دیدنی شیراز در پاییز و فصل‌های مختلف سال محسوب می‌شود. در یک سمت، درب‌هایی با آینه‌های رنگارنگ و در طرف دیگر، حوضچه آبی که در باغ وجود دارد و درختان نارنج آن را احاطه کرده‌اند. در ادامه معماری این بنای تاریخی را برای آشنایی بیشتر با این باغ و عمارت آن بررسی کرده‌ایم.
- ورودی مجلل باغ: در چوبی منبت‌کاری‌شده از چوب ساج با دو ازاره سنگی حجاری‌شده از سربازان قاجار؛ کتیبه‌ای از مرمر صورتی با تاریخ ساخت (۱۳۰۵ قمری) و آیاتی از قرآن بر فراز در، به همراه اشعاری درج شده از «آسوده»، شاعر شیرازی.
- هشتی سرپوشیده و تزیین‌شده: ورودی هشتی‌شکل با آجرکاری، کاشی‌کاری و گچ‌کاری هنرمندانه که گردشگران را به سمت باغ اصلی هدایت میکند. فروشگاهی کوچک نیز در این فضا برای خرید سوغاتی وجود دارد.
- حیاط اصلی و باغ نارنجستان: باغی سرسبز با درختان نارنج، گل‌های رنگارنگ و مسیر میانی حوض سنگی باریک با آب‌نماهای هندسی که به ایوان عمارت اصلی می‌رسد و فضایی چشم‌نواز با عطر بهارنارنج در فصل بهار خلق میکند.
- عمارت اصلی (شمالی): بنایی دو طبقه با زیرزمین، ایوانی بزرگ و دو ستون مرمری که محل اقامت حاکم و برگزاری مراسم تشریفاتی بوده و دارای ۲۰ اتاق است که به‌‌صورت هوشمندانه به هم راه دارند.
- ایوان عمارت: یکی از باشکوه‌ترین بخش‌های نارنجستان با ستون‌های مرمری مقرنس‌کاری‌شده، سقف نقاشی‌شده با مناظری چشم‌نواز، آینه‌کاری‌های مسحورکننده و نقوش حیوانات افسانه‌ای.
- اتاق شاه‌نشین (اتاق رنگ‌ها و آینه‌ها): اتاقی پر از آینه‌کاری و شیشه‌های رنگی وارداتی از اروپا با انعکاس نور خورشید و طراحی شبیه فرش‌های ایرانی.
- بهارخواب و سایر اتاق‌ها: فضای باز مشرف به باغ با سالن‌ها و اتاق‌هایی متقارن که کف آن‌ها با کاشی‌های سفید و آبی پوشیده شده و برخی از اتاق‌ها مجهز به مبلمان تاریخی هستند.
- تزیینات عمارت: در و پنجره‌های چوب گردوی منبت‌کاری‌شده با صدف، با نمای بیرونی متقارن، و نقاشی‌های روی هلال‌ها.
- موزه اشیای عتیقه نارنجستان: زیرزمین ضلع شمالی بهعنوان موزه وابسته به دانشگاه شیراز فعالیت دارد و آثار اهدایی پروفسور آرتور پوپ، شامل سکه، ظروف، تابلو، کاشی‌کاری و کتاب‌های نایاب در آن به نمایش گذاشته شده.
- خانه عرقی‌ها (مکتب‌خانه سابق): ساختمانی در ضلع شرقی که در دوره‌ای برای عرق‌گیری استفاده می‌شده با معماری خاص.
- حمام گچینه: حمامی قدیمی از سال ۱۳۰۰ شمسی که از طریق تونل به نارنجستان متصل است.
- ساختمان‌های جنوبی: شامل دو راهرو، ایوان‌های گچ‌کاری‌شده با ستون‌های چوبی منبت‌کاری‌شده، کاشی‌کاری، اتاق‌هایی که محل دیوان‌خانه حکومتی بوده و طاق‌نمای مرکزی با نقاشی‌هایی از سه خدمتکار و مناظر مینیاتوری
- زیرزمین‌های عمارت: در برگیرنده فضاهایی همچون آشپزخانه با سقف تزیین‌شده و کانال آب برای دسترسی سریع به اقامتگاه حاکم. دارای ساختاری پیچیده و قرینه با دسترسی از حیاط و متصل به بخش‌های مختلف عمارت.
بهترین زمان بازدید از باغ نارنجستان قوام شیراز
زیبایی شیراز در بهار بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. در فصل بهار، تمام این شهر لبریز از گل‌های رنگارنگ، درختان سرسبز و عطر بهارنارنج می‌شود. به همین خاطر است که بهار بهترین فصل برای سفر به شیراز محسوب می‌شود. اردیبهشت ماه، شیراز آب‌وهوای منحصربهفردی دارد و بهترین گزینه برای گشت‌وگذار در این شهر و لذت بردن از بناهای طبیعی و تاریخی آن است.
البته شیراز تا اواسط تابستان همچنان یک تکه از بهشت است که روی زمین به تصویر کشیده شده؛ بنابراین، اگر دلتان می‌خواهد که به تماشای نارنجستان قوام بروید، فصل بهار و تابستان بهترین گزینه پیش‌روی‌تان خواهد بود.
جاهای دیدنی اطراف باغ نارنجستان قوام
در اطراف باغ نارنجستان نیز دیدنی‌های مختلفی وجود دارند که در سفرتان به شیراز میتوانید به دیدن آن‌ها بروید. از جمله جاذبه‌های اطراف این باغ زیبا میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
| نام جاذبه گردشگری | فاصله از نارنجستان قوام | مدت زمان تقریبی پیاده‌روی |
| خانه زینت‌الملک | ۶۲ متر | ۱ دقیقه |
| مسجد نصیرالملک | ۶۰۰ متر | حدود ۷ دقیقه |
| مدرسه خان | ۷۰۰ متر | حدود ۸ دقیقه |
| موزه پارس | ۱.۴ کیلومتر | حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه |
| حمام وکیل | ۱.۴ کیلومتر | حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه |
| بازار وکیل | ۱.۶ کیلومتر | حدود ۲۰ دقیقه |
| خانه فروغ‌الملک (موزه مشکین‌فام) | ۱.۷ کیلومتر | حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه |
| شاهچراغ | ۲ کیلومتر | حدود ۲۵ دقیقه |
| ارگ کریمخان | ۲.۱ کیلومتر | حدود ۲۵ تا ۳۰ دقیقه |
هتل های نزدیک نارنجستان قوام در شیراز
اگر دلتان می‌خواهد با عطر بهارنارنج از خواب بیدار شوید و در عرض چند دقیقه به دیدن باغ زیبای نارنجستان بروید، هتل‌هایی که در ادامه معرفی کرده‌ایم بهترین گزینه برای سکونتتان در شیراز خواهند بود.
| نام اقامتگاه / هتل | نوع اقامتگاه | توضیحات کوتاه |
| اقامتگاه سنتی گلشن | اقامتگاه سنتی | مناسب برای علاقه‌مندان به تجربه‌ای اصیل و سنتی ایرانی |
| هتل بزرگ شیراز | هتل ۵ ستاره | دارای امکانات لوکس و دسترسی مناسب به جاذبه‌های گردشگری |
| هتل چمران شیراز | هتل ۵ ستاره | از مرتفع‌ترین هتل‌های شیراز با چشم‌اندازی زیبا از شهر |
| هتل پرسپولیس شیراز | هتل ۴ ستاره | نزدیکی به مرکز شهر و امکانات رفاهی مناسب |
| هتل هما شیراز | هتل ۵ ستاره | هتلی مجلل با طراحی کلاسیک و امکانات کامل |
| هتل پارس شیراز | هتل ۵ ستاره | گزینه‌ای لوکس در مرکز شهر با دسترسی عالی |
| هتل پارسیان شیراز | هتل ۴ ستاره | از مجموعه هتل‌های پارسیان با خدمات مناسب |
| هتل پارسه شیراز | هتل ۳ ستاره | اقتصادی‌تر و نزدیک به جاذبه‌های تاریخی |
| اقامتگاه بوم‌گردی عمارت هفت رنگ | اقامتگاه بوم‌گردی | تجربه‌ای متفاوت و سنتی در بافت تاریخی شهر |
سفر به شیراز برای دیدن نارنجستان قوام
اگر قصد دارید به یک شهر زیبا، جذاب و خارق‌العاده سفر کنید و برای انتخاب مقصد دچار تردید هستید، شیراز یکی از بهترین گزینه‌های پیش رویتان است. این شهر تاریخی با وجود جاذبه‌هایی مانند نارنجستان قوام، آثاری به‌یادماندنی از دوران قاجاریه، زندیه و پهلوی را برایتان به نمایش می‌گذارد.
آثاری که در آن‌ها میتوانید ردپای اتاق‌های آیینه‌کاری شده، پنجره‌های چوبی و جاذبه‌های شگفت‌انگیزی را که در کمتر شهری دیده می‌شوند مشاهده کنید. در تمام این مسیر، از خرید بلیط تا رزرو اقامتگاه، سفرتاپ همراه‌تان خواهد بود تا بهترین اقامت را در شیراز تجربه کنید.
