در دل پایتختی پرهیاهو و مدرن، هنوز هم ردپای تاریخ و هنر را می‌توان یافت؛ یکی از این گنجینه‌های کمتر شناخته‌شده، عمارت ارباب هرمز است که امروزه به عنوان موزه گرافیک ایران، میزبان علاقهمندان به هنر و فرهنگ معاصر شده است. اگر در میان جست‌وجوهایتان برای جاهای دیدنی تهران به دنبال مکانی متفاوت، آرام و الهام‌بخش هستید، این عمارت تاریخی در منطقه تهرانپارس می‌تواند انتخابی منحصربه‌فرد باشد. در این مقاله از مجله سفرتاپ، با سفری کوتاه به دل معماری قاجاری، تاریخ معاصر و جلوه‌های هنری طراحی گرافیک ایران، شما را با یکی از خاص‌ترین موزه‌های پایتخت آشنا می‌کنیم. از روایت زندگی نیکوکار زرتشتی، ارباب هرمز، تا مسیرهای دسترسی و ویژگی‌های معماری، همه در کنار هم آمده‌اند تا تجربه‌ای فرهنگی و بصری بی‌نظیر را برایتان رقم بزنند.
معرفی موزه گرافیک ایران
موزه گرافیک ایران، مجموعه‌ای ارزشمند و هنری، در دل عمارت تاریخی و دل‌فریب ارباب هرمز جای گرفته است؛ جایی که تاریخ طراحی گرافیک ایران با هنر معماری ایرانی در هم تنیده شده. این موزه که در دی‌ماه ۱۳۹۳ با همکاری سازمان زیباسازی شهر تهران و انجمن طراحان گرافیک آسیا افتتاح شد، امروز یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های فرهنگیِ گرافیک در آسیاست.
بازدید از این موزه، سفری است از دل هنر معاصر به ریشه‌های خلاقیت در طراحی ایرانی. عمارت باشکوه موزه با ستون‌های استوار، طاق‌های شاهانه، گچ‌بری‌های ظریف و کاشی‌کاری‌های هنرمندانه‌اش، شما را از همان نگاه نخست مسحور می‌کند. شب که فرا می‌رسد، نورپردازی خیال‌انگیز عمارت، جان تازه‌ای به این بنای اصیل می‌بخشد و آن را به تابلویی زنده از هنر تبدیل می‌کند. اینجا فقط یک موزه نیست؛ جایی‌ست برای دیدن، اندیشیدن و الهام گرفتن.
گذشته‌ای پُر فراز و نشیب؛ تاریخچه موزه گرافیک ایران
عمارت ارباب هرمز، که امروزه میزبان موزه گرافیک ایران است، ریشه در اواخر دوران قاجار دارد و در منطقه‌ای به نام مجیدآباد شکل گرفته است. این عمارت طی سال‌ها، از میان دست مالکان گوناگون گذر کرده تا در نهایت، به فردی نیک‌نهاد و خیرخواه به نام هرمز آرش، مشهور به «ارباب هرمز» برسد. او پس از تحصیل در هند، با ذهنی روشن و نگاهی انسانی به ایران بازگشت، این بنا را خریداری کرد، به آن جان دوباره بخشید و آن را به فضایی فرهنگی و هنری برای عموم مردم تبدیل نمود.
امروز، این ساختمان نه‌فقط نمادی از یک معماری با‌هویت و میراث تاریخی‌ست، بلکه با حضور موزه گرافیک ایران، یکی از مدرن‌ترین و خلاقانه‌ترین موزه های تهران نیز به‌شمار می‌رود. جایی که گذشته و آینده، در زبان تصویر و طراحی، دست در دست هم دارند.
| دوره تاریخی | نام مالک |
| اواخر قاجار | مالک اول: حاج محمد خان ابری (حاجب‌الدوله)مالک دوم: محمد حسین خان مشیر خلوت |
| دوره مظفرالدین شاه | میرزا نصرالله ناصرالسلطنه |
| بعد از مشروطه | مالک اول: لطفعلی امیر مفخم (فرزند امام قلی خان بختیاری)مالک دوم: ابوالقاسم خان بختیار |
| دوره پهلوی | هرمز آرش (ارباب هرمز) |
ارباب هرمز چه کسی بود؟
در دل محله تاریخی خیرآباد یزد، کودکی زرتشتی زاده شد که بعدها نامش با بخش مهمی از تهران گره خورد؛ هرمز آرش، که مردم او را با احترام «ارباب هرمز» می‌خواندند. او پس از سال‌ها تلاش در سرزمین هندوستان، با دستانی پُر از تجربه و قلبی پُر از امید به ایران بازگشت. سال ۱۳۲۷ خورشیدی، او و همسرش پری آگاهی آرش، نیمی از اراضی تهرانپارس فعلی را از بی‌بی عظیمه خانم بختیار، بیوه ابوالقاسم‌خان بختیار خریدند؛ زمینی گسترده به مساحت حدود ۳۶ میلیون متر مربع که سه روستای مجیدآباد، مهدی‌آباد و حسین‌آباد را دربر می‌گرفت.
اما ارباب هرمز تنها یک زمین‌دار نبود؛ او رویاپردازی عمل‌گرا بود. با همراهی مردانی چون وفادار تفتی، رستم مرزبان، مهندس ناصرزاده، پورتیمور و مهاجر، پروژه‌ای عظیم را آغاز کرد: نقشه‌برداری، خیابان‌کشی و ساختن شهری نو با ریشه‌ای انسانی. به این ترتیب، درمانگاه‌ها، منابع آب، ایستگاه‌های پلیس، مدارس، مراکز مذهبی و دیگر امکانات زیربنایی یکی پس از دیگری ساخته شدند.
پیشنهاد خواندنی
آثار موزه گرافیک ایران
موزه گرافیک ایران صرفاً یک فضای نمایش آثار هنری نیست؛ بلکه روایتی زنده از مسیر رشد و تکامل طراحی گرافیک در کشور است. در این مجموعه، آثاری از دهه‌های ۳۰ و ۴۰، تصویرسازی‌های قدیمی و پوسترهای ماندگار هنرمندانی چون مرتضی ممیز، قباد شیوا و فرشید مثقالی در کنار هم قرار گرفته‌اند تا بخشی از تاریخ تصویری معاصر ایران را بازگو کنند.
در میان این آثار ارزشمند، نسخه‌ای از نخستین کتاب چهار رنگ ایرانی نیز به چشم می‌خورد؛ کتابی که در چاپخانه بانک ملی به چاپ رسیده و یادگاری مهم از نخستین تجربه‌های چاپ رنگی در کشور به شمار می‌آید. موزه گرافیک ایران، به عنوان نخستین موزه تخصصی گرافیک در آسیا، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از تماشای هنر، تاریخ و خلاقیت را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زند.
آدرس موزه گرافیک ایران و راه‌های دسترسی
- آدرس: بزرگراه شهید بابایی، خیابان استخر، بلوار استقلال، خیابان توحید، محوطه شمالی پارک پلیس.
برای بازدید از موزه گرافیک ایران راه‌های متنوع و آسانی وجود دارد. شما می‌توانید یکی از سه مسیر زیر را انتخاب کنید:
| مترو | سریع‌ترین راه برای رسیدن به این عمارت استفاده از خط ۲ مترو تهران (صادقیه – فرهنگسرا) است. در ایستگاه تهرانپارس پیاده شوید و به سمت خیابان حجربن عدی حرکت کنید. از آنجا می‌توانید با اتوبوس یا تاکسی به سمت پارک پلیس بروید که عمارت در همان نزدیکی قرار دارد. |
| اتوبوس | اتوبوس‌هایی که در ایستگاه‌های پایانه علم و صنعت، شهرک فرهنگیان و خیابان استقلال توقف می‌کنند، شما را به مقصد می‌رسانند. پس از پیاده‌شدن در این ایستگاه‌ها، به‌راحتی می‌توانید با چند قدم پیاده‌روی به پارک پلیس برسید و از فضای فرهنگی عمارت لذت ببرید. |
| خودرو شخصی | اگر با ماشین شخصی قصد بازدید دارید، بهترین مسیر، حرکت در بزرگراه شهید باقری به سمت شمال و سپس ورود به بلوار استقلال است. مسیر را تا رسیدن به عمارت ارباب هرمز و پارک پلیس ادامه دهید. |
قیمت بلیط و ساعت بازدید از موزه گرافیک ایران
- روزهای بازدید: یکشنبه تا پنجشنبه
- ساعات بازدید: نیمه اول سال از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۸ | نیمه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۷
- قیمت بلیط: 10 هزار تومان
جاهای دیدنی نزدیک موزه گرافیک ایران
موزه گرافیک در منطقه تهرانپارس واقع شده و اطراف آن جاذبه‌هایی وجود دارد که همگی از جاهای دیدنی تهران برای خانواده‌ها محسوب می‌شوند.
| پارک پلیس | یکی از بوستان‌های بزرگ و محبوب در منطقه تهرانپارس است که با مساحتی بالغ بر ۵۱ هکتار، امکانات متنوعی از جمله زمین بازی، جاده تندرستی، سینما شش‌بعدی و فضای سبز گسترده را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. | لوکیشن روی نقشه |
| بوستان یاس فاطمی | بوستان یاس فاطمی یا پارک جنگلی یاس، با وسعتی حدود ۱۴۰۰ هکتار در شمال شرق تهران واقع شده و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های جنگلی پایتخت، امکاناتی مثل آلاچیق، زمین‌های بازی، مسیرهای دوچرخه‌سواری و فضای مناسب برای کمپینگ را فراهم کرده است. | لوکیشن روی نقشه |
| پارک جنگلی لویزان | پارک جنگلی لویزان، یکی از بزرگ‌ترین و سرسبزترین بوستان‌های تهران، در شمال شرق پایتخت و منطقه شمیرانات واقع شده است. از جمله امکانات این پارک می‌توانیم به آلاچیق، زمین‌های بازی کودکان، مسیرهای پیاده‌روی، مجموعه ورزشی، رستوران، کافی‌شاپ، بولینگ شیان، باغ پرندگان و هتل شیان اشاره کنیم. | لوکیشن روی نقشه |
کافه و رستوران نزدیک موزه گرافیک ایران
در نهایت، می‌رسیم به کافه‌ها و رستوران‌های نزدیک موزه گرافیک:
- کافه قهوه سنتر پارک پلیس | آدرس: بزرگراه باقری، ششم، نوزدهم غربی، نوزدهم شرقی، بوستان پلیس (لوکیشن روی نقشه)
- رستوران فست‌فود ساتراپ | آدرس: مجیدآباد، بلوار استقلال، خیابان قزوینی، خیابان کیش (لوکیشن روی نقشه)
- کافه لوسن | آدرس: بزرگراه باقری، بلوار استقلال، مرکز خرید شهرک امید (لوکیشن روی نقشه)
- کافه رستوران باغ زیتون | آدرس: قنات کوثر، بلوار بوستان غربی (لوکیشن روی نقشه)
چند قدم در میان میراث هنری ایران
موزه گرافیک ایران، با معماری چشم‌نواز و مجموعه آثار ارزشمند خود، یکی از متفاوت‌ترین جاهای دیدنی تهران برای جوانان و علاقهمندان به هنر است. این موزه روایتگر تاریخ طراحی گرافیک در ایران است و فضایی الهام‌بخش برای نسل‌های جدید به‌شمار می‌رود.
اگر به دنبال تجربه‌ای فرهنگی، هنری و متفاوت در پایتخت هستید، بازدید از این موزه را از دست ندهید. مجله سفرتاپ همواره پیشنهادهایی تازه برای کشف تهران دارد، و موزه گرافیک بدون شک یکی از آن مکان‌هایی است که باید در لیست شما قرار بگیرد.
